İş hayatının ya da teknoloji endüstrisinin bir üyesiyseniz büyük ihtimalle “büyük veri’’ hakkında birçok tartışma duymuşsunuzdur. Peki büyük veri nedir ve büyük sorunların çözümünde nasıl kullanılmaktadır?
Büyük Veri Tanımı
Büyük kelimesinin anlamını aramaya çalışırsanız çeşitli açıklamalarla karşı karşıya gelirsiniz. Aslında, açıklamalar o kadar çeşitlidir ki İskoçya’daki St. Andrews Üniversitesi’nden iki bilim insanı, Jonathan Stuart Ward ve Adam Barker, aşağıdaki açıklamaları gözden geçirerek büyük veriye tek bir açıklama getirme girişiminde bulundular:
- Gartner: Yüksek anlayış ve karar verme aşamaları için gerekli, maliyet etkili ve yenilikçi bilgi işlemlerini gerekli kılan; yüksek hacimli, yüksek hızlı, yüksek çeşitli bilgi varlıkları.
- Oracle: Büyük veri, yeni kaynaklı, yapılanmamış bilgiyle büyüyen; geleneksel ilişkili veri tabanı ile yürüyen iş alanı kararları alma değerlerinin türemiş halidir.
- Intel: Teleskoplardan ya da sosyal medya sağlayıcılarından toplanmış bilgiler gibi sıra dışı bir boyutta (geleneksel veri tabanı kapasitesinin üstünde) ya da muazzam bir hızla üretilen dijital bilgi.
- Microsoft: Büyük veri, ciddi anlamda büyük ve yüksek oranda karmaşık bilgi serilerine uygulanan ciddi bilgisayar gücü sürecini – en son makine öğrenimi ve yapay zeka- tanımlamak için artarak kullanılan bir terimdir.
Nihayetinde Ward ve Baker aşağıdaki tanımı ortaya koydular ( MIT Technology Review aracılığıyla): Büyük veri, büyük ve karmaşık bilgi serilerinin NoSQL, MapReduce ve makine öğrenimi gibi teknikler kullanarak fakat bunlarla sınırlı kalmadan, depolanışını ve analizini tanımlayan bir terimdir.
Umuyoruz ki bu tanım büyük verinin ne olduğunu açıklamaya yardımcı olur. Aşağıda bazı iş alanlarının ve organizasyonların problem çözmede büyük veriyi nasıl kullandıkları ya da kullanabilecekleri hakkında bazı görüşler bulunmaktadır.
Duetto
TechCrunch, Duetto’yu; “Oda fiyatlarında sürekli indirim ya da yükseliş yaratmak için büyük veri kullanan, birçok kullanıcının hizmetine sunulmuş, fiyatları en iyi hale getiren bir yazılım.’’ Olarak tanımlıyor. Oteller Duetto yazılımını “kimse websitelerini ziyaret etmediğinde fiyatları düşürmek ya da güzel bir havayı veya bulunduğu şehirde yapılacak konferansları saptayıp fiyatları değiştirmek” için kullanabilirler. Duetto tarafından sağlanan yazılımı kullanarak oteller kar oranlarını fiyatlarda sadece %10 artış yaparak başarılı bir şekilde ikiye katlayabilirler.
Netflix
Popüler, emre amade Internet akış servisi fiyatlarını çeşitlendirmek için büyük veri kullanabilir. Brandeis Üniversitesi’nden ekonomist Benjamin Shiller, belli başlı müşterilerin üyelik için ne kadar ödeyeceklerini titizce öngörmek için demografik özellikleri ve web arama özelliklerini bir araya getirdi. Formülüne göre Shiller, müşterilerin geçmişteki satın alım miktarları ya da kıdemliler gibi kategoriler aracılığıyla, fiyatların uyarlanmasıyla mevcut değişken karın %1.39 oranında artabileceğini keşfetti.
UPS
UPS, dünyanın en büyük kargo şirketi, büyük veriyi yıllardır sadece kar oranını arttırmak için değil, aynı zamanda daha verimli ve çevre dostu olma adına kullanmaktadır. Nitekim bu şirket her yıl teknoloji giderlerine 1 milyar dolar harcamaktadır.
Bloomberg Business’a göre Orion sistemini kullanarak UPS mesafe, zaman ve yakıt tüketimini azaltarak en uygun rotaları kullanabiliyor. Örneğin, teslimat rotaları sola dönüşleri en aza indirecek şekilde tasarlanmıştır ki bu da araçların devam etmek için, kavşaklarda yaklaşan trafiğin seyrelmesini beklemelerini gerektirmektedir.
Parçaların bozulacağını öngören sensorların yanında bunun gibi önlemler UPS her yıl yakıt, bakım ve zamandan 50 milyon dolar tasarruf etmektedir. Veri ayrıca UPS’in her yıl 1.5 milyon galon yakıt tasarrufu yapmasını sağlayıp karbon dioksit yayımını 14.000 metrik ton oranında azaltmıştır.
New York Şehri
New York Times’a göre New York şehri sakinleri hakkında şu bilgilere sahiptir: Buhar kazanları ve yangın söndürme mekanizmalarının durumu, yerel vergilerinin vaziyeti, kalp krizi oranları, binalarda gerçekleşen yangınlar ve böcek ya da inşaat sesleri hakkında şikayette bulunup bulunmadıkları. Diğer bilgiler ev taşıma alışkanlıkları ve çocukların sınav sonuçlarını içermektedir.
Bu bilgiyle şehir, kaçak sigara satan mağazaları buldu, Sandy Kasırgasi ile tahrip olmuş ağaçların temizlenmesini hızlandırdı, fazlaca yük bindirilmiş -20.000’den fazla çalışma seçeneği olan- ev kontrol memurlarının işinin kontrol edilmesine, onları direkt yıkıcı yangınların çıkması olası olan yasadışı binalara yönlendirerek yardımcı oldu.
Ayrıca yemek yağlarını semtlerindeki kanalizasyon giderine akıtarak boruların tıkanmasına sebep olan kişilerin takip edilmesini sağladı.
Bunların hepsi değişik markaların büyük veriyi iyi şeyler yapma ve sorunları çözme adına nasıl kullandıklarını gösteren, merak uyandırıcı örneklerdir.
Siz büyük veriyi bu şekilde kullanan marka örnekleri biliyor musunuz?
Bu makale forbes.com’da Steve Olenski tarafından 2015’te yayınlanan yazıdan çevrilmiştir.
