Oliver Balch interneti insanların hayatlarını iyileştirmek için kullanan üç genç girişimciyle konuşuyor. 23 yaşındaki Gordon Swaby, günümüzdeki pek çok genç yetişkin gibi çocukluğunun büyük bir bölümünü bilgisayar oyunu oynayarak geçirdi. Genç yaşlarının başındayken ailesi yeni çıkan oyunları ona almayarak onun bu huyunu zaptetmeye çalıştı.
Yılmayan Jamaika, Kingston’lu genç girişimci, kendi bilgisayar oyunu web sitesini kurdu. O kadar popüler hale geldi ki bir süre sonra oyun geliştiricileri en son oyunlarını ona ücretsiz olarak göndermeye başladılar.
Swaby’nin en son girişimi öğrencilere üniversite giriş ve lise sınavlarına hazırlanmalarına yardımcı olmak için kurduğu, oyunlaştırma prensiplerini kullanan çevrimiçi eğitim şirketi EduFocal. Bilgisayar oyunlarında olduğu gibi öğrenciler geçtikçe daha da zorlaşan bölümlerin cazibesine kapılıyor. Katılımcılar aynı zamanda puan da kazanıyor, böylece diğer türlü sıkıcı olan yeniden gözden geçirip düzeltme işlemine rekabet elementi de eklenmiş oluyor.
Swaby, “Hayatım interneti kullanarak sorunları çözmekle veya ihtiyaçlarımı gidermekle geçti” diyor. “Yatak odanızda oturup şirket kurabildiğiniz heyecanlı bir zamanda yaşıyoruz.”
Swaby’nin girişimcilik yolu Inter-American Development Bank (IDB)’nin de dikkatini çekerek onu “10 Genç Yenilikçi” altında listelemesini sağlamış. Swaby ve girişimci arkadaşları IDB’nin bu yıl “kalkınmada şirketlerin rolü” konu başlıklı yıllık konferansında temsilcilerle görüşecekler.
Internet de konuşmaların merkezinde olacak gibi duruyor. IDB tarafından yakın zamanda yayınlanan bir rapora göre geniş bant internet penetrasyonunu yüzde 10 arttıran ülkeler ekonomik kalkınmada yüzde 3,19, üretimde ise yüzde 2,61 artış görmeyi bekleyebilirler. Geniş bandın daha da yayılması çarpan etkisinin artmasını da sağlıyor.
IDB araştırmasının yazarlarından biri ve onun geniş bant geliştirme programımın başındaki isim olan Antonio Garcia Zaballos, “Bağlanabilirlik ve internet şirketlerin iş fırsatlarını arttırmaları için birer yapışkandır” diyor. Önemli olarak, web erişimini ekonomik kalkınmanın yanı sıra sosyal içerme için de bir araç olarak görüyor, özellikle kırsal kesimlerde yaşayan Latin Amerikalıların yüzde 46’sı için. “İnternet insanların eşit servislere, eşit şartlar ve koşullar altında erişebilmeleri için bir yoldur.” diyor.
EduFocal webin gelişim potansiyelinin her iki yönünü de kapsıyor. Swaby, sıfırdan geleneksel bir eğitim binası kurmanın genç bir girişimci için kısıtlayıcı bir şekilde pahalı olduğuna dikkat çekiyor. Çevrimiçi bir işte ise sadece bir internet bağlantısı ve bir bilgisayar yeterli. Hatta gerekli teknik becerilerin bile internetten edinilebileceğini iddia ediyor.
Web tabanlı şirketlerin ölçeklenmesinin de çok daha kolay olduğunu ekliyor. Mesela EduFocal Trinidad ve Tobago’da açılmak üzereymiş. “Çevrimiçi bir şirket olarak sadece şurada burada birkaç değişiklik yapmak ve mekanda bir kişi bulundurmamız yetiyor.” Aylar süren geliştirmelere rağmen Swaby yerel temsilcisiyle yüz yüze sadece geçtiğimiz hafta görüşmüş. Hatta daha da dikkat çekici olanı Kanada’da hiç karşılaşmadığı bir kurucu yatırımcısı mevcut.
Swaby bir “sosyal girişimci” olarak anılmaktan çekiniyor (EduFocal kar amaçlı, abonelik tabanlı bir servis). Öyle olsa bile e-şirketi Jamaika’nın toplumsal eğitimine katkı sağlıyor – bu her ülkenin uzun vadeli kalkınması için temel bir element. EduFocal servisine ücretsiz fakat sınırlı bir erişim sunmakla birlikte bir Pazar gazetesi ile promosyon anlaşması da yapmış.
Web tabanlı çözümlerin güzelliği sadece girişimci olmayı amaçlayanlara değil gençlerin geneline içgüdüsel bir şekilde çekici gelmesi. Panama’nın ilk çevrimiçi gönüllülük servisi olan Ponte en Algo’nun arkasındaki beyinlerden biri ve IBD’nin bir diğer genç girişimcisi olan Carolina Freire, “Genç insanlar çevrimiçi sosyalleşmeyi ve vakit geçirmeyi seviyorlar. Burada potansiyel gönüllüleri kapabileceğimizi ve müdahil olmaları için motive edebileceğimizi düşündük.” diyor.
Bu strateji erken başarıya ulaşmış. Ponte en Algo’nun şu an büyük çoğunluğu 18 – 24 yaş arasında olan 2000 kayıtlı gönüllüsü bulunuyor. Freire için genç insanların internet aracılığıyla sosyal meselelerle etkileşime geçme yeteneği gençlerin düşük katılımlarına önlem almada çok önemli. İnternet hakkında “Vatandaşlık görevlerinin pratiğini yapmaya başlayabilecekleri bir çeşit kapı gibi” diyor.
Elbette internetin kalkınmaya faydaları yüksek oranda girişimcilerin ve halkın çevrimiçi olmasına bağlı. IDB’den Garcia Zaballos Kolombiya’yı açık ve iyi fonlanan bir kalkınma programına sahip örnek ülke olarak gösteriyor. Meksika ve Güney Yarımküredeki Arjantin ve Uruguay gibi diğer ülkeler de yüksek sıralardalar. Bolivya, Paraguay ve pek çok Orta Amerika devleti gibi bölgenin daha fakir ülkeleri sadece daha aşağıda değil aynı zamanda başlamaları daha yavaş ve daha pahalı.
Bir diğer IDB genç girişimcisi olan Centre for Entrepreneurship and Leadership (Liderlik ve Girişimcilik Merkezi – Cedel)’in kurucusu olan Rock Andre’ye göre kısıtlı bağlantı günlük zorlukları temsil ediyor. Vatandaşların sadece onda birinin düzenli internet kullandığı Haiti’de etkileri oldukça kısıtlı. Andre web erişiminin Haiti’deki tek engel olmadığını söylüyor: “Bazen internetleri varken bile elektrikleri olmayabiliyor.”
Bu makale Oliver Balch’ın 27 Mart 2014 tarihinde theguardian.com’da yayınlanan yazısından çevrilmiştir.
