İnsan uzun zamandır içinde olduğu bir alanın yeni keşfettiği bir alanla aslında çok derin bağı olduğunu öğrendiğinde müthiş bir mutluluk ve enerjiyle doluyor. Benim yıllardır yaratıcı drama atölyelerinde geçirdiğim vakit alışkanlık haline dönerken yeni keşfettiğim girişimcilik ekosisteminin içinde bu alanın az da olsa (şu anlık) kullanılmasını görmek merakımı arttırarak beni araştırmaya yönlendirdi. Daha sonra girişimcilik odaklı yaratıcı drama atölyeleri düzenleyen iki isim Keyamu ve Deneyim Atölyesi karşıma çıktı. Aslında makalelerde girişimcilik özelinde bir uygulama görünmüyorken sürekli girişimci ruhtan bahsedildiğini okumak oldukça dikkatimi çeken noktalardan biriydi. Bu yaşananların ışığında sizlere yaratıcı dramadan ve girişimcilik bağlamındaki etkisinden bahsetmeye karar verdim.
Yaratıcı Drama Nedir?
Çağdaş Drama Derneği’nin söylemiyle yaratıcı drama; bir grubu oluşturan üyelerin yaşama deneyimlerinden yola çıkarak, bir amacın, düşüncenin, doğaçlama, rol oynama (rol alma) gibi tekniklerden yararlanarak, canlandırılmasıdır.
Yaratıcı drama atölyesi, “hazırlık ve ısınma, canlandırma ve değerlendirme” şeklinde 3 bölümden oluşan bir ders planıdır. Bu çalışma içinde sık sık kullanılan atölye ifadesi, belli kazanımlara göre şekillenmiş etkinliklerin bütünü anlamında kullanılmaktadır. Süreç deneyimli bir lider eşliğinde gerçekleştirilir. Spontaneden ve oyunun genel özelliklerinden doğrudan yararlanır. Ancak unutmamalıyız ki yaratıcı drama oyun, tiyatro ya da dramatizasyon değildir.
Yaratıcı drama aslında SWOT analizi ya da diğer kişilik envanterlerinde bize sunulan ve belirlememizin istenildiği birçok becerinin geliştirilmesinde kullanılıyor. Kısacası insanın insan ile etkileşimde bulunduğu her alanda yaratıcı dramayı deneyimleyebiliyoruz.
Şimdi Girişimcilik Nereden Çıktı?
Kavram olarak girişimcilik Fransızca bir kelime olan ve “bir şey yapmak” anlamına gelen “entreprendre” sözcüğünden türemiş olup ekonomik anlamda ilk olarak 18. yy’de, Paris’te bankacılık yapan Richard Cantillon tarafından kullanılmıştır. 20.yy’da ise girişimcilik terimi Jean-Baptiste Say ve Joseph Schumpeter’la birlikte sosyoloji, psikoloji, ekonomik teori ve ekonomik antropoloji çalışmalarında yer almaya başlamıştır. Şimdi nerden geldik buraya dediğinizi duyar gibiyim. Benzer bir söylem olan “mış gibi yapmak” yaratıcı dramanın temellerinde vardır. Girişimcilik ekonomik, psikolojik ve sosyal riskler üstlenmeyi göze alıp zaman ve gayret harcayarak farklı bir değer yaratma sürecidir ve girişimci burada proaktif bir rol alır. Ekosistemin gerektirdiği bazı özellikleri (özgüven, özgür düşünce ve etkin iletişim) sıraladığımızda yaratıcı dramanın destekleyebileceği potansiyeli görmüş oluyoruz.
Öğrenciler emek verme ve girişimci özellikleri kapsamında tespit etme, başarı ihtiyacı, inisiyatif alma, hesaplanmış risk alma, yaratıcılık, yenilikçilik ve diğerleri arasında liderlik gibi konularda da danışmanlığa ve eğitim programlarına ihtiyaç duymaktadırlar (Grace ve Ihuoma, 2013). Bu konu üzerine yapılan araştırmalar sonucunda girişimcilerin yanı sıra geleceğin potansiyel girişimcileri olabilecek öğrenciler de beceri gelişiminde yaratıcı dramaya ihtiyaç duyabilmektedir. Özellikle 2000’li yıllarda popülerleşen eğitim içerisinde girişimcilik uygulamaları girişimcilik ekosisteminde de bir artışa sebep olmuştur. (O dönemde 2000’e yakın üniversitede girişimcilik derslerinin okutulduğu ve bu alanda bilimsel hakemli dergilerin yayınlandığı biliniyor.) Yakında bu alandaki drama atölyelerinin de bu şekilde artması umuduyla beklemedeyiz.
Sosyal girişimcilik açısından bir vaka analizi ile yaratıcı drama atölyesi benzer analoji ve sosyal olgularla hareket eder. Bu beceriler; değişime açık olma, iş birliği içinde sorumlulukları paylaşma, yaratıcı olup aktif katılımı önemseme, etkili iletişim becerilerine sahip olma, problem çözme, hızlı karar verme, planlı ve uyumlu olmadır. Bu noktada bireylerin zihinlerindeki kavramların yerinin belirlenmesi, bireylere kazandırılması amaçlanan beceriler arasında yer alır.
Not: Analojiler, bilinmeyen bir durum (hedef kavram) ile bilinen bir durum arasında (kaynak kavram) ilişkisel bağ kurarak, bireylerin eski bilgileri ile yeni bilgileri arasında köprü görevinde önemli bir rol oynamaktadır. Sosyal girişimcilik gibi kavramların öğretiminde bireylerin eleştirel ve yenilikçi bakış açısını ortaya çıkaran yöntemlerden biri de analojilerdir.
Kısacası; Zihinsel özerliği barındıran ve daha fazlasıyla birbirini destekleyen girişimcilik ve yaratıcı drama eğitim ve kişisel gelişimde bireyin gelişim sürecine farklı boyutlar katar. Öğretilen analojiler sayesinde kişi bağımsız düşünebilme, takımla hareket etme gibi sosyal farkındalıklara sahip olup dünyaya daha farklı açılardan bakar hale gelir.
Kavramlar arasında iş bölümü yapacak olursak girişimcilik sorunları tanımlamayı yaratıcı drama ise bu sorunlarla başa çıkabilmeyi kendine rol biçer.
Peki, Keyamu ve Deneyim atölyesi…
Deneyim Atölyesi Nedir?
“İşitirsem unuturum,
Görürsem hatırlarım,
Yaparsam öğrenirim” den yola çıkarak yaratıcı drama yönteminden yararlanılan; katılımcıların yaratıcı ifade becerilerini, girişimci-inovatif-yaratıcı ve tasarımcı kişilik özelliklerini eğlenceli bir yol ile arttırmayı hedefleyen değerlendirici atölye çalışmalarıdır.
Seda Yaralı, 9 Eylül Üniversitesi Girişimcilik Akademisi’ne kabul edildiği Yaratıcı Fikirler Çemberi’ni geliştirip özelleştirerek Deneyim Atölyesi haline getirmiş. Yaratıcı Fikirler Çemberi’nin amacı yaratıcı dramayı eğitim, iş ve sosyal yaşamda bir yöntem olarak kullanarak farkındalık sağlamak birlikte çalışabilirlik ve kalite ile verimliliği arttırmaktır. Seda Yaralı’nın bir röportajında fikrin nasıl çıktığı ile ilgili açıklamasında 6 yıl önce Çağdaş Drama Derneği’nin verdiği aşamaları alırken kendi uzmanlık alanı olan insan kaynakları ile bu disiplinler arası atölye düzenini birleştirebileceğini düşünmesine dayandığını söylüyor.
Seda Yaralı Kimdir?
1982 İzmir doğumlu olan Seda YARALI, Dokuz Eylül Üniversitesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri mezunu (2004), Dokuz Eylül Üniversitesi Girişimcilik Akademisi (DEGA) 4. Dönem Mezunu (2016), Yaratıcı Drama Eğitmeni, Marka Olan Girişimler İş Geliştirme ve Etkinlik Sorumlusudur. İş geliştirme, yaratıcı drama, inovatik ve yaratıcı düşünme ve girişimcilik konularıyla ilgilenmektedir.
Keyamu Nedir?
“KEşfet, YArat, MUtlu ol” sloganından ismini alan Keyamu, Cansu Kambur’un hazırladığı içerik ve atölyelerle insanların keyifli vakit geçirmesini ve oluşturdukları hedefler doğrultusunda değer yaratması üzerine kurulmuştur. Özellikle pandemi döneminde atölye ve içerikler interaktifliğini korumaya devam etmiştir.
Keyamu, Cansu Kambur’un üniversite 2. sınıftayken Çağdaş Drama Derneği’nden aldığı kurslar sonrası çevresindeki girişimcilik ekosisteminde bulunan arkadaşlarının sorunlarına çözüm ararken açığı fark edip geliştirdiği bir atölyeler markasıdır.
Cansu Kambur Kimdir?
1998 Eskişehir doğumlu Cansu Kambur, TED Üniversitesi PDR bölümünde 4.sınıf öğrencisi, Yaratıcı Drama Eğitmeni. Psikodrama, yaratıcı drama, oyun terapistliği, girişimcilik konularıyla ilgilenmektedir. University4Society Keyamu fikrini sunarak takdir toplayan Cansu Kambur bu fikriyle markalaşma kararı aldı.
Keyamu ve Deneyim atölyesi ve daha fazlası için tıklayın.
Referanslar:
GİRGİN, D., & AKCANCA, N. (2020). Sosyal Girişimcilik Becerilerinin Kazandırılmasında Bir Araç Olarak Yaratıcı Dramaya Yönelik Algılar. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 45-63.
Gündoğdu, R. (2012). Yaratıcı drama temelli atılganlık programının psikolojik danışman adaylarının atılganlık becerisine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 677-693.
