BERLIN – En iyi icatlar asla tamamlanamamıştır. Alman bir mühendis olan Karl Benz benzinle çalışan ilk arabayı icat ettiğinde, yalnızca motoru tekerlek üstüne bindirmedi; toplumun yapısını kökünden değiştirecek bir sektörü başlattı. Benzer şekilde, İngiliz bilgisayar mühendisi Tim Bernes-Lee ilk internet sitesini yapmakla kalmadı. World Wide Web’in temellerini attı. Çalışmalarının yaratacağı büyük etkiyi ne Benz, ne de Lee tahmin edebilirdi.
Ekonomi politikası üretenlerin 2015 ve sonrasında alması gereken tek ders varsa, o da şudur: İcatlar kadar, bu icatların yarattığı sektörler de dinamiktir. 2014’te öğrendiğimiz üzere bu, henüz tamamıyla algılanabilmiş değil.
Google ilk çıktığında, bilgisayara birkaç kelime yazarak hemen her konuda bilgi edinebilme imkanı insanları hayrete düşürmüştü. Sistem teknik olarak karmaşıktı, ancak sonuç son derece kabataslaktı: 10 mavi renkte bağlantıya bölünmüş bir sayfalık bir metin. Hiç yoktan iyiydi, fakat bugünün standartlarına göre pek de iyi sayılmazdı.
Bu yüzden, kurucularımız Larry Page ve Sergey Brin, başarılı her mucit gibi, denemeye devam etti. Görsellerle başladılar. Sonuçta insanlar sadece yazıdan fazlasını isterlerdi. Bu çalışma ilk defa, Jennifer Lopez’in, insanların ‘dikkatini çeken’ bir elbise giydiği 2000 yılı Grammy ödülleri sonrasında ortaya çıktı. O güne kadar bu denli merak edilen bir şey görmemiştik. Ancak kullanıcıların istediklerini, Jlo ve elbisesini görmelerini sağlayacak bir araç yoktu. Google görsel arama bu şekilde doğdu.
Bu konuda harita hizmeti de çok iyi bir örnek. İnsanlar Google’da bir adres arattıklarında, cadde adının geçtiği internet sitelerine giden bağlantıları aramıyorlar. Oraya nasıl gidebileceklerini bilmek istiyorlar. Biz de tıklanabilir, sürüklenebilir ve incelemesi kolay bir harita yarattık. Haritalar, Google ile öyle özdeşleşti ki, bu hizmetin olmadığı bir Google düşünülemez.
Çoğu değişikliğimiz için bu geçerli. Zamanla sitede yapılan arama sayısı arttı. Yaşadığınız yerin hava durumunu sorguladığınız an, ilk çıkan sonuçlarda birkaç günlük hava tahminlerini zaman kaybetmeden ve fazla çaba harcamadan görebilirsiniz.
Ancak Google’ın sorulara kesin yanıtlar sağlama çabaları, AB komisyonuna yapılan şikayetleri kamçıladı. Expedia, Yelp ve TripAdvisor gibi şirketler, Google aramalarının kendi sitelerine yapılan ziyaretleri azalttığına ve işlerine zarar verdiğini iddia etmekte. Sizlere görseller, haritalar, hava durumu, haberler ya da yabancı dildeki sitelerin dilinize çevrilmiş hallerinin sunulmasından değil, 10 mavi bağlantıdan yanalar.
Birkaç yıl önce, rakiplerimizden birinin avukatı bir kıyı çizgisi ve biraz ilerisinde bir adadan oluşan bir şeyler karaladı . Araya bir çizgi çekip adayı anakaraya bağlayan tek geçidin bu olduğunu söyledi. Anlatmaya çalıştığı şey Google’ın bu geçide benzediği ve internette gezinmenin tek yolu olduğuydu.
Gerçekte ise, internette gezinmenin birçok yolu bulunmakta. Haberler için, doğrudan istediğiniz haber merkezinin sitesine ulaşabilirsiniz. Bir şey satın almak isterseniz, doğrudan model ve fiyat seçimi yapabileceğiniz, yorumları okuyabileceğiniz ve ödeme işleminizi tamamlayabileceğiniz Zalando ya da Amazon gibi sitelere girebilirsiniz.
Asıl nokta, içinde bulunduğumuz ekonomik manzaranın sadece rekabetçi değil, sürekli değişmekte de olduğu. Bu yıl sektör önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Tarihte ilk defa insanlar masaüstü bilgisayarlarından çok mobil cihazlarını kullanıyor. Masaüstü bilgisayarların başında geçirilen zaman %40’lara düşmüş durumda ve insanlar mobil cihazlarını bilgisayarlarını kullandıklarından çok farklı şekilde kullanıyorlar. Telefon kullanımıyla geçen her sekiz dakikanın yedisinde uygulamalar kullanılıyor, ve en popüler uygulama da Facebook.
Çoğu kişi Facebook, Google, Apple ve Amazon’u rakipsiz şirketler olarak görüyor. Bense o kadar emin değilim. Tarih geçmişteki başarıların ve büyüklüğün hiçbir şeyin garantisi olmadığının ispatı niteliğinde örneklerle dolu. Dev şirketler bir anda geride bırakılabilir. Sadece birkaç yıl önce Yahoo, Nokia, Microsoft ve Blackberry gibi şirketler de rakipsizdi, ve onlar da Google’ın da içinde bulunduğu bu yeni teknoloji şirketleri akımıyla geride bırakıldı.
Google, ‘Ağ geçidi denetleyicisi’ dediğimiz benzer düzene sahip diğer şirketlerden farklı çalışır. Biz geçit, demiryolu, iletişim ağı, ya da rakiplerin uzak tutulduğu tek hatlı bir elektrik şebekesi değiliz. Kimse Google’ı kullanmak zorunda bırakılmıyor. İnsanların seçim hakkı var ve bu hakkı sürekli kullanıyorlar. İşlevselliğimizi yitirdiğimizde kullanıcılarımızı kaybedeceğimizin bilincindeyiz. Giriş için bir engel söz konusu değil, çünkü rakiplerimiz bir tık yakınınızda.
Bir yerlerde bir garajda insanlar açığımızı aramakta, ve 2015 atak yapacakları yıl olabilir. Bunu biliyorum çünkü biz de o insanların yerinde olduk. Şunu da biliyorum ki bir sonraki şirket Google’ın yaptığını yapmayacak, tıpkı Google’ın AOL’in yaptıklarını yapmadığı gibi.
Anlık teknolojik değişimlerden kaynaklanan çalkantılar çoğunlukla beklenmediktir. Telegraf posta servisini aksattı. Radyo ve televizyon gazete endüstrisini sarstı. Uçaklar gemi yolculuğunu bitirdi. İcatlar daima dinamiktir; geleceğin geçmiş kadar heyecan verici olmasının sebebi de budur.
Bu makale Eric Schmidt’in Ocak 2015 tarihinde huffingtonpost.com’da yayınlanan yazısından çevrilmiştir.
