Bir girişimci olarak başarılı olmak istiyorsanız, bir iş planına ihtiyacınız olduğu masalına burada bir son vermek istiyorum. Bu yeterli. İşte, iş hayatına bir iş planı olmadan başlayan 10 adet on milyar dolarlık şirket ya da kurum.
2014 Hasılatı: 65,83 Milyar Dolar
Google, Ocak 1996’da Stanford’da yüksek lisans yapan Sergey Brin ve Larry Page tarafından bir sınıf projesi olarak başlamıştır. Tek yapmak istedikleri, web siteleri arama teriminin sayfada kaç kere geçtiğinden ziyade, birbiri ile ilişkileri üzerinden sıralayan daha iyi bir arama motoru oluşturmaktı.
32 ay sonra, 1998 Eylül’ünde ilk çalışanlarını işe alabilmek için kurumsallaşana kadar Google henüz bir şirket bile değildi.
Yahoo!
2014 Hasılatı: 4,6 Milyar Dolar
Yahoo! Şubat 1994 yılında Jerry Yang ve David Filo (yine Stanford lisans öğrencileri) tarafından “David and Jerry’s Guide to the World Wide Web” olarak kurulmuştu. İnternette bilgi erişimine buldukları çözüm, aranabilir bir sayfa dizini yerine web site dizini oluşturmaktı.
Olay sadece iki arkadaşın buldukları ve sevdikleri web sitelerin bir veritabanını oluşturmalarından ibaretti.
İşte, Yahoo.com’dan Yahoo!’nun geçmişi üzerine bir alıntı:
“Karşılaştığı trafik ve coşkulu karşılama üzerine, Yahoo!’nun kurucuları ellerinde potansiyel bir iş olduğunu artık biliyorlardı. 1995 yılı Mart ayında, çift işlerini kurumsallaştırdı ve Silikon Vadisi’nin düzinelerce VCsi ile tanıştı. Nihayet en başarılı yatırımları arasında Apple Bilgisayar, Atari, Oracle ve Cisco Sistemleri bulunan ve saygın bir şirket olan Sequoia Capital ile karşılaştılar. Ve Yahoo!’ya Nisan 1995’te neredeyse 2 milyon doları bulan bir başlangıç yatırımı yapmak için anlaştılar.”
Apple
2014 Hasılatı: 182,35 Milyar Dolar
Apple ticaret hayatına, 1976’da Steve Wozniak’ın Steve Jobs’u Apple I bilgisayarı satmaya ikna etmesiyle başladı. Böylece Jobs bilgisayarı yerel bir bilgisayar mağazasına götürdü ve buranın sahibi tanesi 500 dolardan tam 50 adet bilgisayar almayı kabul etti.
Daha sonra Jobs bu siparişi bir parça dağıtıcısına ihtiyaçları olan parçaları sipariş etmek için kullanarak 30 günde 50 bilgisayar yaptı. Tam da ödemelerini alarak, dağıtıcılarına parça parasını ödeyebilecekleri şekilde.
Apple Computers kaliteli bir ürün için yapılan birkaç havale ile ticari hayatına başladı. Bir iş planı ile değil.
2014 Tahmini Gelir: 12,47 Milyar Dolar
Muhtemelen çoğunuzun bildiği gibi, Facebook 2004 yılı Şubat ayında, Mark Zuckerberg tarafından Harvardlı arkadaşları için bir sosyal tanışma ortamı olarak kurulmuştur. Aynı yılın yazına kadar kurumsallaşmamışlardı.
Tıpkı Google ve Yahoo! gibi Facebook da bir iş olmadığından bir iş planına da ihtiyacı yoktu. Sadece büyük bir potansiyele sahip, büyüyen bir topluluk oluşturmuş gelecek vadeden bir fikirdi.
General Electric
2014 Hasılatı: 148,94 Milyar Dolar
General Electric, icatlarını satmak için Thomas Edison tarafından 1890 yılında kurulmuştur. Edison şirketi kurmadan önce 14 yıldır icatları üzerinde çalışıyordu. Binden fazla icadından bazıları şöyledir; parlak ampul, hareketli fotoğraf makinası ve alkalin pil.
Girişimci bakış açısından, Edison şirketini kurmadan önce 1,000’den fazla ürün geliştirmişti. Belki de bir iş planı işine yarayabilirdi. Ancak belki de bu verimliğini de engelleyebilirdi.
İşte benim en sevdiğim Thomas Edison sözü ve inanılmaz bir girişimcilik dersi:
“Ben hiçbir icadımı insanlara sunabileceği hizmeti düşünmeden tamamlamadım… Önce dünyanın neye ihtiyacı olduğunu bulup, daha sonra icat etmeye koyuluyorum.”
Disney
2014 Hasılatı: 48,81 Milyar Dolar
İşe Garajlarda Başlayan Dünyanın En Ünlü 10 Şirketi yazısını okursanız, dünyanın en büyük holdinglerinin çok mütevazi başlangıçları olduğunu görebilirsiniz. Walt Disney şirketini Alice karakteriyle yaratıcı bir stüdyo olarak kardeşi Roy ile birlikte kurdu.
Alica Harikalar Diyarında’nın bir bölümü olan Alice komedilerini çekmeye başladılar ve kısa filmlerini bir dağıtımcıya sattılar.
Hiçbir iş planına gerek yoktu.
Pepsi
2014 Hasılatı: 66,68 Milyar Dolar
Şuanda PepsiCo olarak bildiğimiz şirket bir eczacı olan Caleb Braham’ın 1898’de “Brad’in İçeceği” dediği şeyi keşfetmesiyle başladı. Karışımı eczanesinde sattığından, aynı zamanda kendi dağıtımcısıydı.
Pepsi en büyük patlamasını 1909 yılında bir otomobil yarışçısı olan Barney Oldfield’ın içeceği, “manyak bir içecek… ferahlatıcı, canlandırıcı, yarıştan önce iyi bir enerji kaynağı.” Olarak tanımlamasıyla yaptı.
Aynı patlamayı yeniden yapmaları tam 11 yıl sürdü. Belki bir iş planı bu süreci hızlandırabilirdi, ancak kanımca acele etmektense işin kendi kendini büyütmesine izin vermek en iyisi.
Nike
2014 Hasılatı: 27,79 Milyar Dolar
Nike’ın geçmişi 1962 yılında, şirketin kurucusu Philio Knight’ın Oregon Üniversitesinden mezun olduktan sonra Japonya’yı gezmek istemesiyle başlamaktadır. Okulda iken, Knight yıldız bir atletti. Japonya’ya yaptığı ziyaret sırasında, o Onitsuka Tiger Co ile karşılaştı ve onlara ayakkabılarını Amerika’ya ithal etmeyi teklif etti.
Japon şirketi tatmin edebilmek için, bir şirket açtı ve adını Blue Ribbon Sports koydu. Şirket adını 1978 yılında Nike, Inc olarak değiştirdi.
Cisco
2014 Hasılatı: 47,14 Milyar Dolar
Cisco 1984 yılında Stanford bilgisayar bilimleri laboratuarı yöneticisi Leonard Bosack’ın, kampüs genelinde eşi Sandra Lerner ile iletişim kurmak istemesiyle ticari hayatına başladı. Bosack daha sonra çoklu-protokol yönlendirici fikrine de ilham kaynağı olan iki yerel alan bağlantısını birleştirmenin bir yolunu keşfetti.
Aynı yıl, bu internet teknolojisini satabilmek için evlerini ipoteklediler, maaşlarını ertelediler ve arkadaşlarını işe aldılar. Üç yıl sonra ayda 250.000 Dolar değerinde router satmaya başlamışlardı.
WalMart
2014 Hasılatı: 485,65 Milyar Dolar
Ülke genelinde perakende mağazalarda çalıştıktan sonra, Sam Walton 1945 yılında biriktirdiği 5.000 ve kayınpederinden aldığı 20.000 Dolar borçla Bentonville, Arkansas’ ta “Walton Five and Dime”ı açtı.
Firmanın ilk indirimli Wal-Mart şehir mağazası 17 yıl sonra Rogers, Arkansas’da açıldı.
Walmart’ın başarılı olmasının sebebi deneyimi ve perakande sektörünün yıkıcı felsefesiydi, bir iş planı değil.
Buradan çıkarılması gereken nedir?
Dünyanın en başarılı işletmelerinin birçoğunun bir iş planı kullanmamış olması demek, iş planını işe yaramaz bir araç haline getirmez. Ancak gerekli olmadığını ispat eder.
Eğer bir işe başlamak istiyorsanız, birçok kişiye yardımı dokunabilecek basit bir fikir ile başlayın. Bu fikri kullanarak bir şeyler geliştirin ver bırakın kendi kendine büyüsün.
Bir iş planının yardımı olsa da, olmayan bir şeyi var etmeyecektir.
Bu makale retireat21.com’da 2015’te yayınlanan yazıdan çevrilmiştir.
