Günümüz dünyasında multitasking yapabiliyor, aynı zamanda daha üretken olup, verimlilik sağlayabiliyorsanız, çalışma hayatının aranan çocuğusunuz veya startupınızda zamana karşı özgüvenle koşan girişimcisiniz yada yumurta kapı mottosu yerine hedefi ve planları somut ve bunu hayata geçirecek zaman çizelgesi net kişisiniz. Peki siz bu bahsedilen kişilerden biri misiniz ve multitasking gerçekte nedir ne değildir? Bu yazımızda bu soruya değineceğiz.
Beynin altın çağı şeklinde nitelendirilen 20’li yaşlar ve bu yaş dönemindeki yeni nesil olarak bizlerin günümüzde sıkça karşımıza çıkan kavramlar olan: verimlilik, zaman yönetimi, odaklanma metotları ve pek çok platformda konuşulan ama artıları eksileri yeni yeni ortaya konmaya başlayan bir kavram olan multitasking üzerine yayımlanan araştırmalar gitgide artmaktadır.
Öncelikle beynin altın çağı kavramıyla kast edilen nedir buna açıklık getirmekte fayda var. 20’li yaşlardaki insanlar uzun süreli anılar oluşturmak ve karmaşık muhakemeler yapabilmek anlamında zihinsel kapasitelerinin en üst noktasında olurlar. Yaratıcılığın da bu yıllarda zirve yaptığı pek çok örnekte gözlemlenmiştir. Birçok yazar, sanatçı ve müzisyen, girişimci bu yaşlarda en yaratıcı dönemlerini geçirir. Az da olsa nöron küçülmesi gibi beyindeki ufak fiziksel değişiklikler insan 20’li yaşların sonlarına doğru başlar(1).
Yeni nesil, beyninin altın çağını etkin kullanmak için pek çok şeyi takip ediyor. Edison’un ünlü sözünden hareketle “Bir insanın sahip olduğu ve kaybetmeyi göze alamayacağı asıl kaynak zamandır.” sözü aslında bu dönemi ve davranışlarımızı da biçimlendiriyor. Hayallerine giden yolda zamanın önemini kavrayanlar; etkin zaman yönetimi, grup dinamikleri, stres yönetimi, multitasking gibi kavramlara daha aşinalar. Pek çok seminerlere katılıyor ve kariyer seminerleri aracılığı ile bu ve benzer başlıklarda sertifika ediniyorlar. Peki üretkenlik için olmazsa olmaz denilen zaman yönetimi ve verimlilik nasıl sağlanır? Multitasking doğru bir yol mudur yoksa çabuk etkisi olacak sanılan ama uzun süreli yan etkileri çok ciddi olan kas yapmak için alınan steroid yanılgısı gibi midir?
Multitasking Üzerine Yapılan Araştırmalar
Multitasking iki veya daha fazla görevi aynı anda yapmaya çalışmak veya görevler arasında sürekli değişim yapmak şeklinde tanımlanabilir
Aynı anda birden fazla şeyle ilgilenen kişilerin beyinlerindeki gri madde azalıyor!
Multitasking beyinde “mental yürütme fonksiyonları” tarafından yönetilir. Bu yürütme fonksiyonları diğer bilişsel süreçleri kontrol edip, yönetirler. Aynı zamanda görevlerin hangi sırayla yapılacağına, ne zaman ve nasıl yapılacağına karar verirler. Yürütme kontrolü sürecinde iki aşama vardır. Birinci aşama “hedefi değiştirmek” (başka bir işi yapmaya karar vermek), ikincisi ise “görevi aktifleştirmek” (önceki görevin kurallarından, şimdiki görevin kurallarına geçiş yapmak) olarak adlandırılır.
Geçmişte, multitasking’in verimliliği artırma noktasında iyi bir yol olduğu düşünülürdü. Ama son zamanlardaki araştırmalar bir işten diğerine geçmenin verimliliği yaklaşık %40 oranında düşürdüğü ve bir işten diğerine geçmenin dikkat dağıtan şeyleri görmezden gelmeyi zorlaştırdığı ve beyni yavaşlatan zihinsel bloklar oluşturduğu sonuçlarını destekler çalışmalar yayımlamaya başladılar.
Standford Üniversitesi’nden diğer bir çalısma da bu bulguları destekler nitelikte. Stanford Üniversitesi’nin araştırması sonucunda öne sürülen teoriye göre tek tek iş yapmak çoklu iş yapmaktan daha etkin. Araştırmaya göre bir çok yerden bilgi yüklemesi yapılan insanlar tek tek yapanlara kıyasla ciddi şekilde odaklanma problemi yaşamaktalar ve uzun süreli hafıza ve bilgiyi geri çağırma, hatırlama konusunda sıkıntı çekmektedirler.
Dikkat çekici bir çalışma da çoklu medya kullanıcıları üzerine.
Çoklu medya kullanıcıları olarak adlandırılan ve bir yandan televizyon izlerken diğer taraftan bilgisayarında sosyal medyada dolaşan, aynı zamanda telefonundan mesaj yazmaya çalışan bireylerde, beynin bazı kısımlarında gri madde olarak adlandırılan ve beyin fonksiyonları üzerinde önemli bir etkisi bulunan maddenin yoğunluğunun azaldığı tespit edildi.
Daha önce yapılan çalışmalar, aynı anda birden fazla işle uğraşan kişilerin dikkat süresinde önemli ölçüde azalma yaşandığını ve bununla birlikte gelen depresyon ve gerginlik belirtilerinin arttığını göstermişti. Bu araştırmaları daha da genişletmek ve yeni bir boyut kazandırmak isteyen University College London araştırmacılarından Kep Kee Loh ve Ryota Kanai, aynı anda medya araçlarının bir kaçını kullanmaya çalışan bireylerin sinirsel süreçlerini gözlemlemek istedi. MRI yöntemiyle elde edilen beyin görüntüleri incelendi. İncelemeler sonucunda, aynı anda birden fazla medya aracıyla ilgilenen kişilerin Anterior Cingulate Corteks (ACC) olarak adlandırılan ve zihinsel ve duygusal kontrol fonksiyonlarını yöneten bölgedeki gri maddenin azaldığı görüldü.
Peki ama neden başarının anahtarı multitasking şeklinde bir kanı var?
Bu algının oluşmasına neden olan unsurlardan bir tanesi ; aynı anda pek çok iş yapabilenlere altın çocuk gözüyle bakılan bir eğitim sisteminden geçmiş olduğumuz gerçeğidir. Bir alanda uzmanlaşma kavramı yerine genel bilgiye dönük bir model benimsenmiş olan bir eğitim aldık. Pek çok fakültede bir alana uzmanlaşmaya geçiş, diğer ülkelere kıyaslandığında daha uzun bir sürede gerçekleşmekte. Bunun dışında Multitasking üzerine olumlu görüş belirten kişilerde görülen ortak özellik; bu kişilerin sadece, tek bir işle uğraşmaktan hiç bir zaman fazla hoşlanmıyor oluşları, kimi zaman odaklama sorunlarını yaşadıklarını belirtmiş oluşları , “Çok işlemcili beyne sahibim” görüşü sonucu ile “Üçten fazla işi bile eş zamanlı yapabilirim.” diyen çalışanların da bu kavramı destekleyenler arasında mevcut oluşudur.
Multitasking i başarının anahtarı olarak düşünen kişilerde ve “Birçok işi aynı anda yapabilmek olmazsa olmazımız.” diyen kimi idari süreçler içerisinde yer almayı düşünenler için, multitasking konusunda göz önünde tutmak isteyeceğiniz birkaç ipucu:
Öncelikleri ve verimli zamanı iyi belirlemek: Günün hangi saatlerinin sizin en verimli saatleriniz olduğunu belirleyin.Pek çok kişide bu zaman dilimi, günün erken saatleridir. Sabahları, sizin için en önemli olan konular üzerinde çalışın. Sadece bir saat bile projenize konsantre olsanız, verimli olduğunuzu göreceksiniz. Eğer en verimli saatleriniz sabah saatleriniz değilse, sizin için en uygun zamanları belirleyip, önemli projelerinizi bu zaman diliminde halletmeye çalışın.
Acil istekler: Hepimizin okul ve iş dünyasında bir şekilde hep acil istekleri mevcuttur. “Acil iş” olduğunu bildiren iş arkadaşınıza mümkünse destek olmaya çalışın. Bu sizin hem sorumlu bir takım oyuncusu olduğunuza işarettir hemde sizin başınız sıkıştığında aynı desteği almanıza imkan verecektir.
Zaman Çizelgesi ve İşler Listesi: O gün içerisinde mutlaka bitirmeniz gereken işleri sıralayın. Her ne kadar çok fazla işiniz olduğunu görseniz de yapılacaklar listeniz net olduğunda, stres katsayınız yükselmez. O günkü önceliklerimizin neler olduğunu bilir ve gün sona ermeden listedeki işlerin bitmesine öncelik verebilirsiniz. Bu listeyi göreceğiniz bir yere koyarsanız, kendinizi o günün öncelikleri kendinize sıkça hatırlatmış olur ve otokontrol sürecini devreye sokarsınız.
Limitlerinizi Bilin: Her insan multitasking yapmakta usta değildir. Özellikle multitasking yaparak büyümediyse! Eğer bir konu üzerinde yoğunlaşmayı tercih eden bir yapınız varsa, o zaman yapabileceklerinizi ve yapamayacaklarınızı iyi analiz edip, yapılacaklar listenizi ve çalısma sürelerinizi buna göre ayarlayın.
Cansu Ünal
Kaynakça :
*Travis Bradberry, Ph.D./ Disadvantages of Multitasking
*Prof. Dr. Türker Şahiner/Beynin altın çağı 20’li yaşlar(1)
* FORBES /Üretkenliği artırmanın 11 yolu/ Alışkanlıklar
*Multiyaşam.com/aynı anda birden çok iş yapmak
*Multitasking avantajları/Kariyer yolculuğu
* US National Library of Medicine National Institutes of Health //Technology consumption and cognitive control: Contrasting action video game experience with media multitasking.Cardoso-Leite P1, Kludt R2, Vignola G3, Ma WJ4, Green CS5, Bavelier D3,2
* US National Library of Medicine National Institutes of Health //Can You Multitask? Evidence and Limitations / Skaugset LM1, Farrell S2, Carney M3, Wolff M3, Santen SA3, Perry M3, Cico SJ4
*http://www.uplifers.com/multitasking-sorunsali-coklu-medya-kullaniminin-beyin-fonksiyonlari-uzerindeki-etkileri/#ixzz3wD4rDeHi
