Fellow

TEDXTUNALI ve ALGILAR

Yazar

5 Kasım 2015

2636

17 Ekim’de Ankara CerModern’de 2013 yılından sonra 2. TEDxTunalı etkinliği gerçekleşti. Ana tema algılar idi. Tüm konuşmacılar aslında algının ne olduğunu anlattı. Biz algılarımızı nasıl yönetebiliriz ve diğer insanlar bunları nasıl yönetiyor, nasıl kullanıyor gibi alt başlıklar halinde konuşuldu.

Etkinlik sponsorlarından biri de Ankara Amerikan Büyükelçiliği’ydi. Büyükelçi John Bass‘ın ve TEDxTunalı danışma kurulu üyelerinden Eray Akdağ‘ın konuşması ile güne başlandı.

Ardından, ilk konuşmacı Eser Mutlu‘ydu. Eser Mutu bir kahkaha terapisti. Yıllarca fuar ve seyahat organizasyonları yaptıktan sonra çok üzgün olduğu bir akşam, “Allah’ım ben artık gülmek istiyorum” demiş ve karşısına laughter yoga çıkmış. 2011 yılında Hintli tıp doktoru Dr. Madan Kataria’dan Kahkaha Yogası Uluslararası Eğitmenlik Sertifikası almış birisi. Açıkçası salon biraz soğuktu, ve katılımcıların çoğu da birbirini tanımıyordu, sabah uykusu açılmayanlar da az değildi. Bu yüzden genel olarak bizler biraz gergindik ve suratlarımız asıktı. Eser Hanım, sahneye çıktı ve olaya el koydu :). Doğru nefes, Eser Hanım’ın tabiriyle çocuksu oyunlar, biraz dans ve kendimize gülme gibi etkinliklerle suratımızdaki o somurtma geçti, yüzümüze garip bir rahatlama ve gülümseme yerleşti. Peki ama nasıl? Çünkü beynimiz çok rahat kandırılabilirdi, “-mış gibi” yapmak aslında bir çözümdü. Yani şu anda çok mutsuzken durumun farkına varıp çok mutluyum yaa çok iyiyim gülüyorum bakın gülüyorum diyerek ve gülmeye başlarsak (Evet garip kimi çok aptalca da diyecektir ama beynimiz böyle napalım) bir süre sonra cidden mutlu hissediyoruz ve kendimize geliyoruz.

İkinci konuşmacı Prof Dr. Timuçin Oral‘dı. Timuçin Bey bize Bipolar Algılar‘dan bahsetti. Bipolarlık ve manilik kavramlarını açıklayarak başladı konuşmasına. Bu kişiler kendini olduğundan farklı biri gibi sanıyormuş, mesela birinin kendini başbakan sanıp başbakanlık konutuna gidip yerleşmek istemesi gibi. Bu kişilerde taşkınlık ve coşkunluk halleri görülüyormuş. Az önceki örnek bir taşkınlık örneği iken aynı kişinin kendini tamamen bitik hissetmesi, yağmur yağarken etrafta kimseye yağmadığını sadece kendine yağdığını iddia etmesi gibi bir durum ise bir çökkünlük örneği. Bu insanlar çeşitli tedaviler ile bu hallerden kurtulsa bile asla eskisi gibi olamıyorlarmış, çünkü bu insanların algısı artık değişmiştir. Eskisi gerçekse şimdi bu halim ne, eskisi hayal ise şimdi bu ne? diye soruyorlarmış. Timuçin Bey konuşmasını Talmud’dan bir alıntı ile bitirdi: “Nesneleri oldukları gibi değil, olduğumuz gibi görürüz”.

Günün üçüncü konuşmacısı Sema Safir Sümer‘di ve konusu Kokusuz bir hayat var mı? idi. Safir Hanım bir anosmia hastası, gerçi buna hastalık demek doğru mu ondan emin değilim. Anosmia koku alamama hastalığı olarak biliniyor. Safir Hanım hayatı boyunca hiç koku almamış, koku nedir bilmiyor. Bunun farkına küçük yaşta farkına varmış. En çok da ‘ya sen koku alamıyorsan tat da alamıyorsundur’ sorusu ile karşılaşmış, merak etmeyin, tat alabiliyormuş. İnsanların çoğu geçmişlerini ve anılarını kokular ile hatırlar, Safir Hanım ise bunları genelde müzik ile hatırlıyormuş. Evde gaz ile çalışan aletleri kullanmıyormuş. Anosmianın avantajları ve dezavantajlarından bahsetti Safir Hanım genel olarak.

Bu konuşmanın ardından TEDxMidAtlantic’ten alınan, Cameron Russell: Görünüş her şey değildir. İnanın, ben bir modelim. Konuşmasını izledik. Bakalım modeller gerçekten çok mu güzeller yoksa biz mi öyle görmek istiyoruz?

https://www.ted.com/talks/cameron_russell_looks_aren_t_everything_believe_me_i_m_a_model?language=tr

Kahve arasından sonra sahnede dünyaca ünlü, anadan doğma görme engelli ressam Eşref Armağan vardı. Eşref Bey 3 boyutlu resimler çizebiliyor, resimlerinde perspektif kullanıyor, renkleri görmemesine rağmen ayır edebiliyor. Sahnede yaptığı resim ile hepimizi büyüledi Eşref Armağan. 2013 yılında da TEDxTunalı konuşmacılarındanmış Eşref Bey:

https://www.youtube.com/watch?v=wnADxpsk47Q

Beşinci konuşmacı Prof. Dr. Emre Özgen‘di, bu senenin en çok ses getiren olaylarından ‘bu elbise ne renk?’ konusunu işledi. Renkleri bizim nasıl algıladığımızı açıkladı. Elbiseyi farklı renklerde görme sebebimizin ise sağ taraftan gelen gün ışığı ve sol taraftan gelen yapay ışık yüzünden olduğundan bahsetti Emre Bey. Sabah erken saatlerde kalkıp gün ışığını daha çok gören bireyler farklı, gece kuşu diye tabir edilen geç yatıp geç kalkan yani suni ışık kaynağına daha alışkın kişiler ise farklı renkte görüyormuş.

Altıncı konuşmacı Esmeray‘dı, bizlere Cinsiyet Algısı’ndan bahsetti. Esmeray Hanım bir trans birey ve tiyatrocu. Toplum tarafından nasıl göründüğüne, insanların ona bakışını kendine has üslubu ile çok güzel anlattı. “Daha önceden yanımda küfür edenler birden benim yanımda küfür etmez oldular, bir anda yenge demeye başladılar.” diyordu Esmeray Hanım, bu cümle algı için, algılarımızı anlatmak için gayet güzel bir örnekti.

Öğle arasından sonra Rıdvan Ak, Islığın Sesi konusu ile sahnedeydi, orkestrası onun ıslığına eşlik etti. Çıkarttığı ıslık sesleri ile kendimizi başka bir yerde gibi hissettik. Bazen üşümüş bir kuş vardı orada, bazen ise korkmuş bir kanatlı… Biz bunları sadece bir ıslık sesi ile algıladık.

Sekizinci konuşmacı Dr. Yener Girişken, Değişimin Bilimi ile sahnedeydi. Normalde bizlere öğretilen insan mantığı ile hareket eder, satın alma sürecinde önce düşünür, sonra durumu algılar, en son ise almaya ya da almamaya karar verir mekanizmalarının aslında yanlış olduğunu yaptığı çalışmalar ile kanıtlamış Yener Bey. Yaptığı araştırmada insan satın alma sürecinde önce algılar, sonra onu almaya karar verir. Maddeyi satın alır ve en son düşünür ‘ben bunu niye aldım?’ Bu çalışma bize insanların 3 tane aynı renk ayakkabısı olmasına rağmen neden 1 tane daha aldığını bize gayet açıkça anlatıyor. İnsan mantığı ile değil, çoğunlukla duygusu ile karar veriyor diyor Yener Bey ve sözlerini Antonio Damasio‘nun bir sözü ile bitiriyor: “İnsan düşünen bir makine değildir. Ara sıra düşünebilen, hisseden bir makinedır”.

Dokuzuncu konuşmacı Dr. Kemal Göksan‘dı. Kemal Bey, aslında insanların korktuğu için bilim ile uğraştığını, her şeyin birbiri ile ilintili olduğunu ve bunu da ancak multidisipliner sistem ile çözebileceğimizden bahsetti.

Onuncu konuşmacı hemen herkesin tanıdığı Sezai Aydın‘dı. Sezai Aydın; Rocky, Fred Çakmaktaş, Bill Cosby, Değerli ve daha nicelerini seslendirdi. Aslında işe tiyatrocu olarak başlayan Sezai Aydın, Dar Alandan Kısa Paslaşmalar filminde Esnafspor başkanı olarak da çıktı karşımıza. Birçok oyun sergiledi, birçok dizide rol aldı. Peki insanlar onu nasıl algıladı? Sezai Bey, kimisi beni Rambo gibi algıladı ama bana baktı ‘yok ya olmaz’ dedi, kimi Cosby gibi düşündü dedi. Yani seslendirdiğim karakterler olmamı beklediler dedi. Sezai Aydın, slogan haline dönüşen “Adrian! Başardım!” cümlesiyle etkileyici konuşmasına son verdi.

On birinci konuşmacı Eray Yücel idi. İnsanların istatistiki bilgileri nasıl kendi istedikleri gibi kullandığını, grafiklerin altını üstünü keserek insanlara nasıl farklı algılatıldığını çok güzel anlattı. “Siyasetçiler istatistiği en çok bükenlerdir. Ben onlara ‘son hava bükücüler’ diyorum” sözleri ile aslında en çok kimlerin kullandığını da net olarak ortaya koydu. “İstatistiklerin ham halleri başkadır, sunulan başka. Vurgulananlarla algılar değiştirilebilir.” dedi Eray Bey. Yani hangi araştırma olursa olsun, uğraşıldığında insanlara kendilerinin istediği gibi bir sonuç çıkartılabilir.

On ikinci ve son konuşmacı Metin Akman‘dı. Metin Bey, bize 6. his ve 7. algıdan bahsetti. “Yaratmaya çalıştığınız algıyla nasıl algılandığınız arasındaki fark ne kadar azsa 6. hissiniz o kadar kuvvetlidir.” dedi Metin Bey. Metin Akman, 7. algıyı ise modern sosyal girişimciler oluşturdu diyor. Herkes birilerini etkileyip kendi toplumunu, topluluğunu kurma gayretindeymiş. Metin Bey’e göre sosyal medya kullanımının artması ile 6. hissimiz yok olacak, 7. algımız artacakmış.

Etkinlik küratörü Barış Urhan’a, Global Shaper üyelerine ve Ankara Amerikan Büyükelçiliği’ne bu muhteşem organizasyonu düzenleyip destek verdikleri için çok minnettarız, umarım daha fazla etkinlikte beraber oluruz.