Ve bu para değil.
Bir yıl önce yatırımcılar, Zenefits ve Snapchat gibi popüler teknoloji girişimlerinin bir parçasını alabilmek için yaygara kopardılar. Bu dergi bile sıradan yatırımcıların dünyanın en hızlı büyüyen limited şirketlerine ulaşamamasının haksızlık olduğunu tartıştı.
Bugün bu yatırımcılar bu şansı elde edemedikleri için muhtemelen mutludurlar. Silikon Vadisinin sihirli milyar dolarlık “unicorn” girişimleri sürüsü hakkında kasvet saçan yeni bir rapor her gün ortaya çıkıyor: Zenefits’te ulaşılamayan hedefler, Snapchat’te hisselerin değer kaybetmesi, Jet’te nakit sıkıntısı, Rent the Runway’de yönetim göçü. Dropbox, gelir potansiyeli hakkında şüphelerle yüzleşiyor. Theranos iş anlaşmalarını kaybediyor. Ayrıca WeWork’ün yüksek riskli gayrimenkul anlaşmalarını ve Lyft’teki gerçekleşememiş gelir öngörülerini de unutmayın. Flipboard bir alıcı bulamadı. Square, ilk halka arzını sıfırın altında bir değerle fiyatlandırdı. Zirtual ve Homejoy – unicorn değiller ama aynı şekilde yüksek değerli ve yüksek yatırımlılar – birdenbire kapandılar.
Her yeni rapor şok edici çünkü bu limited şirketlerin sağlıkları hakkında çok az bilgi alabiliyoruz – yalnızca paylaşmayı seçtikleri şeyleri biliyoruz. Genelde bunlar, “%400 gelir büyümesi” (hangi temelden? 1 dolar mı?) veya sağlam bir “gelir artış hızı” gibi muhteşem görünen rakamlar, bilinçli olarak genel muhasebe kavramlarıyla ölçülmemişler. Daha da kötüsü tamamen anlamsız, bir bağlama yerleştirmesi zor istatistikler: Girişim X ayda 5 milyar “görüntülenme”ye ulaştı! (Peki ya kar? Bu devrimsel iş modeli gerçekten işe yarıyor mu? Yorum yok.)
Girişimlerin neden Wall Street’in çeyrekli baskılarında boğulmak yerine neden büyümeye odaklandıklarını anlıyorum. Ancak bu şirketler küçük, gecelik girişimler değiller. Yüzlerce (bazen binlerce) insan çalıştırıyorlar ve yüzlerce milyon dolar yatırım aldılar. Beklentiler yüksek.
İlk teknoloji balonunda en azından girişimlerin ne kadar para yaktığını biliyorduk. Bugünün bilgi eksikliği, her kötü haber parçasında hangi diğer girişimin işlevsizleşmesini sakladığını haklı olarak merak etmemiz anlamına geliyor. Bu arada, blog yazma, yorum tweetleme tüm bunların sefil yıkıntısını daha da zevkli hale getiriyor. Facebook halka açıldığından beri bu teknoloji balonunun patlamasını her ay öngörüyorlardı. Sonunda –belki!- bu sefer gerçekten de olacak. Buna acıdan zevk alma yatırımı da diyebilirsiniz.
Girişimlerle ilgili son zamanlardaki açıklamaların bu işlerin sağlıkları hakkında doğru bir tablo çizip çizmedikleri konumuzun dışında. Yatırımcılar için senaryo kraldır. Silikon Vadisi’nin roket gemilerinin bu kadar fazlası şimdi ezik soru işaretleri haline gelmişken heyecanlanmak çok zor. Bu olduğunda, girişimlerin CEO’ları şüphenin çekiciliğini kaybediyor. En iyi çalışanlar ayrılıyor. Rakipler oyuna giriyor. İvme duruyor ve yatırımcılar büyüme için başka yerlere bakıyorlar.
Mümkün olduğunca bilgi saklamak, girişim dünyasının senaryoyu kontrol etme yöntemiydi. Bu plan kıvranıyor, genç teknoloji şirketlerini kendi topluluklarındaki fütüristler tarafından popülerleştirilmiş bir kavramla ters düşmeye itiyor: “Bilgi özgür olmak ister.” Kulağa muhteşem geliyor – karşı tarafta değilseniz tabii.
Bu makale fortune.com’da Erin Griffith tarafından Aralık 2015’te yayınlanan yazıdan çevrilmiştir.
