UX terimine hala ihtiyaç var mı? Bu terimlerin artık bir anlamı kaldı mı?
Test:
1.Dizayn nedir?
a. Bir objenin estetik açıdan çekici hale getirilme süreci
b. Bir probleme ya da ticari ihtiyaca cevap getiren iyi araştırılmış bir plan
Dijital uygulamalar için tasarım yaparak geçirdiğim 12 yıldan fazla zamanda işlerinin (a)-birtakım şeyleri güzelleştirmek olduğuna inanan çok sayıda tasarımcıyla karşılaştım. Bu işte iyiydiler. Ustalıkla işliyor, Photoshop ya da Sketch’deki gölge düşür özelliklerini takıntı haline getiriyor, her pikseli mükemmel görünen ikonlar oluşturuyor, neredeyse ekrandan fırlayacakmış görüntüsü veriyorlardı.
Tasarımcı denildiğinde sizin de aklınıza gelen bu değil mi? Pantoner renk paletleri, yığınla renklerin bulunduğu ve ‘hayal et’ ve ‘inan’ gibi kelimelerin el yazısıyla yazıldığı eskiz defterleri, ilham panoları ve üzerinde Helvetica fontuyla yazılmış yazılar bulunan bir kupa?
Photoshop’u nadiren kullanan ve arka planda hangi renk gradyan kullandığını hiçbir şekilde umursamayan muhteşem tasarımcılar da tanıdım. Bu insanlar genellikle tasarımı (b)- planlama, beyin fırtınası, organizasyon, araştırma ve strateji olarak algılayan kişiler.
Bu kişilerin yanında sıklıkla keçeli kalemler, yapışkanlı not kağıtları, not kartları görürsünüz. Her zaman insanlarla konuşuyor, beyin fırtınası yapıyor ve “dizayn fikirleri” çerçevesinde heyecanlı bir konuşma içerisinde olurlar.
UX Nedir?
Bu yıl UX tasarım öğrencilerine ders vermeye ve danışmanlık yapmaya başladım. Bu alanda yer almak isteyen çoğu insan elbette konu üzerine bir şeyler okumuş, ancak yine de terimleri kafa karıştırıcı buluyorlar. Bu hafta yeni öğrencilerimden biri, “Internet ve teknoloji alanında bu ilk tecrübem, konu hakkında okuma yapmak çok zor” dedi. “UX’in web tasarımın diğer bölümlerinden ne farkı var?”
Önceleri UX tasarımcısının dijital uygulamalarda hem (a) hem de (b)’yi yapan kişi olduğunu düşünüyordum.
“Müşterilerine ‘kullanıcı’ diyen iki piyasa vardır: bilgisayar tasarımı ve uyuşturucu satıcılığı.” –Edward Tufte
Buradaki “U” işin bilgisayar ve teknolojiyle ilgisini ifade ederken, “X” bir insanın bilgisayar ve teknolojiyle ilgili bir iş yaparkenki deneyimi anlamına geliyor.
UX bir zihniyettir.
UX’in bilinmediği eski günlerde, web tasarım işleri yaptırmaya başlamıştık. Bazıları iyi yapsa da çoğu kişi kötü tasarım yapıyordu, yani işlerinin nasıl, kim tarafından ve ne için kullanılacağını düşünmüyorlardı, bu yüzden işler karışıyor ve tasarımların kullanımı zorlaşıyordu.
Endüstri liderlerinden bazıları blog yazıları yazmaya ve fikirlerini yayınlamaya başladı (sanırım bu fikir lideri terimini kullanmaya başladığımız zamanlardı). Bu dönemde biri UX terimini ortaya attı ve terim sürekli kullanılmaya başladı.
Şimdilerde tasarıma bakıp, “iyi bir tasarım mı?” diye sormak yerine “Bu tasarım, kullanıcısı için iyi bir deneyim sunuyor mu?” diye sorabilirsiniz. Değerlendirilebilecek çok fazla açı var. Bunu kullanacak kişi kim? Onlar için iyi bir deneyim ne demektir? Hadi onlara soralım! Empati kuralım. Bu yolculuğu analiz edebilmek için deneyimlerini kayıt altına alalım. Bunun onlar için nasıl bir deneyim olmasını istiyoruz?
İşte UX tasarımın dönüştüğü şey bu. Belirli bir kullanıcı kitlesi için belirli amaçların tanımlandığı iyi deneyimler oluşturmak.
İyi tasarım budur denilebilir.
Başka bir deyişle, belirli bir kitleye yönelik hedeflere ulaşmaya yarayacak bir deneyim oluşturma süreci.
Tiyatroda set tasarımcıları performansı izleyecek kitleyi; hedeflenen ruh hali, duygular ve yer algısına götürecek bir deneyim oluştururlar.
Marka kimliği tasarımcıları markayı kitleye tanıtma ve izlenimi etkileme hedeflerine ulaşmak üzere bir deneyim oluştururlar.
Endüstriyel tasarımcılar bir ürünü kullanışlılık ve estetik açılardan hedefe ulaştıracak deneyimler oluştururlar.
Yazılım tasarımcıları dijital bir ürüne dair kullanıcılarda kullanılabilirlik, faydalılık, estetik ve duygu açılardan hedeflerin gerçekleşmesine yönelik deneyimler oluştururlar.
Tasarım tasarımdır.
Hedef kitleyi ya da amaçları göz ardı ettiğimizde ya da bu kitle için belirlenen hedefleri karşıladığımızdan emin olmadığımızda, kötü tasarımlar elde ederiz.
Hedefleri ve kitlemizi belirlediğimizde ve tasarımları bunlara göre düzenlediğimizde, iyi tasarımlar elde ederiz.
Bu makale medium.com’da Sarah Harrison tarafından 2015’te yayınlanan yazıdan çevrilmiştir.
