Uzak İş Kültürlerinde En Başarılı Olan 10 Şirket ve Başarılarının Sırları

2016’nın yükselişte olan serbest çalışma trendlerine göre iş gücü, tamamıyla serbest ve bağımsız çalışanlardan oluşan uzak ve dağınık takımlara kayıyor. Ne zaman bir toplum ya da ekonomi olarak birlikte çalışma tarzımızda bir değişiklik yaşansa belirsizlikler, korku veya strese yol açabiliyor. Neyse ki uzak iş kültürünü benimsemiş ve bu sırada aldıkları dersleri paylaşan birkaç şirket var.

 

http://blog.cloudpeeps.com/freelance-trends-of-2016/

Uzak yerlerde çalışma konusunda öncü olan on şirkete ve daha iyi, daha üretken ve mutlu uzak çalışanlar olmak için onlardan neler öğrenebileceğimize şöyle bir göz attık.

 

1)    Automattic

Automattic, uzak iş kültürünün önünü açan ilk şirketlerden biri. 1 milyar dolardan daha çok değeri olan şirket Automattic, WordPress.com sitesini ve WordPress kullanıcıları için geniş bir ürün yelpazesi ile hizmetleri geliştirmekten sorumlu. Şirket, bugün internette var olan web sitelerinin %24’ünü, bir ofis paylaşmayan veya e-mail kullanmayan ve 40 ülkeye dağılmış 400 kişilik ekibiyle yönetiyor.

 

https://wordpress.com/

 

Glenn Leibowitz’in yaptığı ropörtajda C.E.O. Matt Mullenweg, “Bu, New York, San Francisco ya da geleneksel teknoloji merkezlerinden birinde bulunmaları gerekmeden en iyi yetenekleri seçmemiz bakımından şirket için harika bir deneyim oldu.” dedi.

 

https://twitter.com/photomatt

https://www.linkedin.com/pulse/billion-dollar-tech-company-offices-email-glenn-leibowitz

 

Peki dünyanın dört bir yanına dağılmış böylesine büyük bir ekibin hem mutlu, hem de başarılı olmasını sağlayan ne? Modern ve açık iletişim kullanmaya odaklanmak. E-mail ile iletişim kurmak yerine şirket, kendi Google Alerts versiyonu sayesinde çalışanların yazan her şeyi okumaya mecbur kalmadan herkesten haberdar olabildiği, P2 adında bir şirket içi blog kullanıyor. http://ma.tt/2009/05/how-p2-changed-automattic/

 

Hatta Automattic, tek bir sesli görüşme yapmadan iş alımı yapıyor. Kulağa saçma geliyor, değil mi? Aslında davemart.in’in bu paylaşımındaki tasarım ve büyüme departmanlarında çalışanlar arasında elde edilen %100 başarı, o kadar da saçma olmadığını kanıtlıyor. Süreçleri şöyle işliyor:

 

http://davemart.in/2015/04/22/inside-automattics-remote-hiring-process/

 

  • C.E.O.’ları Matt, tüm özgeçmişleri inceleyip eliyor
  • İşe alım ekibi, kalifiye adaylara bilgi veriyor
  • İşe alım uzmanı daha sonra kişiye Skype’tan ulaşıyor ve sohbet kısmında soru-cevap formatında bir görüşme yapıyor
  • Aday, ücretli bir deneme projesi tamamlıyor
  • Matt, adayla Skype üzerinden son bir değerlendirme yazışması yapıyor

 

Automattic’in diğer sırlarından bazıları da şunlar:

http://www.businessinsider.com/automattics-awesome-remote-work-culture-2013-8

 

  • Takım üyelerine işlerini yapmaları için en iyi ekipmanları sunma
  • Ev ofislerini geliştirmeleri için ücret ödeme
  • Ne zaman isterlerse takım üyelerinin bir toplantı için buluşmalarını sağlama
  • Yılda bir defa, tüm şirketi muhteşem bir yerde “büyük toplantı” için bir araya toplama
  • Çalışanlara kendi programlarını yapma esnekliğini sağlama

 

2)    Buffer

42 üyesiyle hızla büyümeye devam eden Buffer, nelerin şirket faydasına olacağını anlamak için uzak kültürü deneyimleme konusunda şeffaflığını koruyarak dünyanın her yerinden takım üyeleri olan bir başka kuruluş. Buffer için farklı zaman dilimlerine dağılmış bir ekip demek, saat kaç olursa olsun müşterileriyle konuşabilecek birinin mutlaka olması demek. Şirketin değerlerinden en başta gelenlerden biri de bu. Dünyaya dağılmış olmak hem şirkete hem de müşterilere yarar sağlıyor.

 

Uzak takımının mutlu ve üretken kalmasını sağlamak için takımlarına başarılı olmaları adına gerekli araç gereç ve kaynakları, şirketin kendisi sağlıyor. Bu da, dizüstü bilgisayarların, Kindle’ların ve hızlı video konferanslar yapmak için Speak.io, takım üyelerinizin ne zaman, nerede olduğunu bilmek için Timezone.io, sıradan görüşmeler içinse Hipchat gibi yazılımların kullanılması anlamına geliyor. Uzakta bir takımı mutlu etmek, aynı zamanda kısmen bulundukları yere bağlı olacak şekilde maaş düzenlerini oluşturmak anlamına da geliyor. Bu, takım üyelerinin nerede olursa olsunlar yaşam ücretlerini karşılamasını sağlıyor.

 

https://speak.io/

http://timezone.io/

https://www.hipchat.com/

https://open.bufferapp.com/introducing-open-salaries-at-buffer-including-our-transparent-formula-and-all-individual-salaries/

 

Buffer’ın çoğu kuruluştan daha iyi becerdiği birçok şeyden bir tanesi de, karşılıklı saygı ve güvenin olduğu bir kültür sağlanmasını desteklemek ve uzakta çalışmanın bu anlamda ne kadar büyük bir rol oynadığının altını çizmek için açık biçimde iletişim kurmak. Takımın çoğu üyesi bu konuyla ve Buffer’da uzaktan çalışmanın onların nasıl daha mutlu ve tatmin edici hayatlar sürmelerini sağladığıyla ilgili yazılar yazmışlar.

 

https://open.bufferapp.com/remote-team-connect/

https://open.bufferapp.com/remote-work/

 

Uzaktan çalışmada üretkenliğe gelince, Buffer’ın iş geliştirme uzmanı Rodolphe Dutel bu konunun önünü açmış. Dutel uzaktan çalışırken üretken olmak için beş ipucunu bizimle paylaştı ve tavsiyeleri kısaca şöyle:

 

https://open.bufferapp.com/remote-work-tricks/

 

  1. Kalabalığı azaltmak için reklam engelleme yazılımı kullanın
  2. İlgi çekici makalelere hemen tıklamak yerine Pocket kullanarak onları kaydedin
  3. Feedly ve Buffer ile bilgileri düzenleyin
  4. Sürekli olarak sesli kitaplar ve videolar sayesinde öğrenmeye devam edin
  5. Zaman kısıtlamasına odaklanın

 

Automattic gibi, Buffer da takımı beş ayda bir düzenli olarak farklı yerlerde tatilli toplantı düzenleyerek bir araya topluyor. Hatta son düzenlenen toplantıya eş getirmek de serbestti. Ama ailesi olan birden çok takım üyesi olduğu için, bu toplantıların sıklığını azaltmayı düşünüyorlar. Buffer takımının uzaktan çalışma sistemini nasıl sürdürdüğü konusunda daha fazla bilgi için Rodolphe ile yaptığımız ropörtajın #peepchat özetini inceleyin.

 

https://open.bufferapp.com/buffer-retreats/

http://blog.cloudpeeps.com/peepchat-recap-remote-work-101-rodolphe-dutel/

 

3)    Zapier

Zapier uzaktan çalışma sisteminde o kadar başarılı ki, bu konuyla ilgili detaylı bir kılavuz bile yazdı. Eğer bu şirketin adını daha önce duymadıysanız açıklayalım: Zapier, görevleri otomatize ederek verilerinizi daha rahat kullanmanızı sağlar. Doğal olarak, işleri halletmek için daha çok çalışmak yerine daha akıllıca çalışmaktan yanalar.

 

https://zapier.com/learn/the-ultimate-guide-to-remote-working/

https://zapier.com/

 

Zapier’ın pazarlama takımından Danny Schreiber, uzaktan çalışma takımında üretkenliği en üst seviyeye nasıl taşıdıklarıyla ilgili bazı bilgiler verdi. Onlara göre elverişli iletişim, kullandıkları araç gereçlerin konuya ve amaca hizmet etmesinden geçiyor. Zapier ekibine yeni biri katıldığında onlara iletişim kurulan uygulamaların olduğu bir liste veriliyor ve bazen kendi dileklerini yazabilecekleri bir liste yapmalarına da izin veriliyor.

 

Örneğin pazarlama ekibine bu kılavuz verildi:

  • Belirlenmiş kanallarda sürekli sohbet edilmesi için Slack
  • Bireysel blog paylaşımları hakkında tartışmak için Trello Editör Takvimi ilan tahtası
  • Haftalık pazarlama toplantıları üzerine notlar için Google Docs
  • Herkesin birbirinin ofis içi ve ofis dışı programlarından haberdar olması için Google Takvim
  • Cuma güncellemeleri ve aylık pazarlama güncellemeleri için Async (Yukarıda sözü edilen Automattic’in P2’sinden esinlenerek modellenen şirket içi blog sistemi)
  • Günlük özetler (otomatik gönderiliyor), işe alım kararları, işe alım ilanları, zamana duyarlı haberler ya da sorular için takı[email protected] emaili

 

Bunlara ek olarak Danny, tüm bu araçları uzaktan pazarlama işiyle ilgilenen biri olarak gelişmelerden geri kalmamak için de kullanıyor:

 

  • Trello’daki aktiviteleri ya da Hacker News ve Reddit’te “Zapier”dan söz edilmesi gibi ilgili uyarı ve aktiviteleri Slack’ten almak için Zapier
  • Belgelendirmeler ve notlar için Hackpad
  • Müşteri desteğinde ya da pazarlama işlerinde GIF’ler kullanmak için RecordIt
  • Aynı görüşmede 25’ten fazla insanı birbirine bağlayarak yüksek kaliteli video konferansları yapmak için Zoom
  • Yüksek kalitede ekran kaydı almak için Screenflow
  •  Parlak ekranlara ihtiyaç duyulacak, harika ışıklandırması olan bir ofis ortamında bulunmadığı için, Flux (ekran ışığını kısma yazılımı)

 

Ve elbette Zapier takımı da birlikte tatilli toplantılar yapıyor.

 

4)    Groove

Groove’u şirket olarak birçok sebepten ötürü takdir ediyoruz. Bunun sebeplerinden biri içeriğe hikaye anlatır gibi, muhteşem bir şekilde yaklaşması. Diğeriyse uzakta çalışanları olan bir şirket olarak başarısı. C.E.O.’ları Alex Turnbull’un yazdığı gibi, uzakta çalışanlarıyla elde ettikleri başarıyı kullandıkları araçlardan çok şirket kültürü, prensipleri, vizyonu ve tüm bu faktörlere bağlı olarak geliştirdiği alışkanlıklara bağlıyorlar.

 

https://www.groovehq.com/

https://twitter.com/alexmturnbull

https://www.groovehq.com/blog/remote-work-tips

 

Onlara göre uzaktan çalışanlarla elde edilen başarı, bu çalışanların doğru seçilmesinden geçiyor. Birini işe alırken aradıkları anahtar özellikler ise şunlar:

  • Daha önce uzaktan çalışmış ya da küçük bir işletme sahibi olmuş
  • Olgun şekilde karar verebilen, yani müşteriler için en doğru kararları verip kendi enerjilerini yönetebilen
  • Olağanüstü iletişim kuran

 

Her başarılı uzaktan çalışanın bulunduğu takımda olduğu gibi, Groove takım üyelerinin sabah akşam masa başında olmasını beklemiyor. Her takım üyesinin en üretken zamanında çalışmasını istiyorlar. Bununla birlikte, bir uyum içinde olmaları ve kimin hangi işi yaptığını bilmeleri önemli. Bunun için Slack üzerinden herkesin o gün üzerinde çalışacağı konuyu paylaştığı günlük “kısa görüşmeler” gerçekleştiriyor, haftalık sesli takım görüşmeleri yapılıyor ve hem takım olarak hem de bireysel olarak 3 ayda bir ve yıllık olmak üzere hedeflerini paylaşıyorlar.

 

Sağlıklı takım kültürünü korumak için, Groove’un takım çalışanlarının işle alakalı olmayan gelişmeleri paylaştığı bir Slack odası bulunuyor. Aynı zamanda Alex, takım üyelerinin işle ya da özel hayatlarıyla alakalı gelişmeleri paylaşabildikleri düzenli telefon görüşmeleri gerçekleştiriyor.

 

5)    Basecamp

Eskiden 37Signals olarak bilinen Basecamp, Remote ve Rework kitaplarını yayınladığından beri uzaktan çalışma sisteminin babalarından biri olarak kabul edilebilir. Uzaktan çalışma sisteminde Basecamp’in başarısının sırrı çok basit: İşi daha iyi hale getirmektense uzaktan çalışma sistemiyle hayatı daha iyi hale getirmeye odaklanıyorlar.

 

http://37signals.com/remote/https://37signals.com/rework/

 

Basecamp liderleri, insanlara işlerini en çok nerede hallettiklerini sordu ve en sık karşılaşan yanıtın ya günün belirli bir saati (sabah erkenden, gece geç saatlerde ya da hafta sonları), bir yer ya da bir oda (verandada, mutfakta, belirli bir sandalyede) ya da hareket halinde bir araç (uçak, tren, işe giderken) olduğunu saptadı.  Hiç kimse bu soruyu “takımımla birlikte, ofisteyken” diye yanıtlamadı. İnsanlar en çok işi en az rahatsız edildiği zamanlarda halleder.

 

https://basecamp.com/speaks

 

Remote adlı kitapta, şirketin kurucuları Jason Fried ve David Heinemeier Hansson, rutine bağlı kalmayı savunuyor. Örneğin, aynı derecede rahat bir kıyafet olsa bile pijamalarınızı değiştirmenizi ya da “iş terlikleri” ya da “mola terliklerinizin” olmasını öneriyorlar. Ayrıca evinizin belirli bir kısmını sadece işe göre düzenlemenizi de tavsiye ediyorlar. Bunları önermelerinin sebebi, rutinin fazla çalışmayı ve moral yıkımını engellemesi.

 

https://twitter.com/jasonfried

https://twitter.com/dhh

 

Motivasyona gelince, bunun anahtarının insanları sevdikleri ve değer verdikleri konularda, sevdikleri ve değer verdikleri insanlarla çalışmaya teşvik etmekten geçtiğini söylüyorlar. İşin zorlayıcı, eğlenceli ve merak uyandırıcı olmasının insanları nerede olurlarsa olsun odaklanmaya motive ettiğine inanıyorlar.

 

6)    Baremetrics

Groove gibi, Baremetrics de kendini motive eden veya büyük sorunları çözebilen profesyonel uzaktan çalışanları işe almaya odaklanıyor. Ayrıca iletişimin çoğunun internetten mesaj yoluyla gerçekleşmesinden dolayı harika yazarları ve hobi sahibi insanların demoralize olması daha zor olduğu için hobileri olan kişileri arıyorlar.

 

https://baremetrics.com/

https://baremetrics.com/blog/building-remote-team

 

En önemlisi de, Baremetrics kendine bakımı öncelik olarak görüyor. Kendine bakım tavsiyeleriyse şöyle:

 

  1. Çalışma saatleri belirleyin ve bunlara uyun
  2. Her gün egzersiz yapın
  3. Aralıklarla oturup aralıklarla ayakta durun
  4. İyi beslenin
  5. Sık sık mola verin

 

Onların da yüz yüze geldiği tatilli şirket toplantıları ve işleri halletmek için düzenledikleri görüşmeler var.

https://baremetrics.com/blog/startup-retreat

 

7)    Treehouse

İnsanlara kod yazmasını öğreten Treehouse’un 100’ü aşkın, haftanın dört günü çalışan uzaktan çalışanı var ve yıllık gelirleri 8 milyon doları aşıyor. Büyümeye hâlâ devam ediyorlar. http://growtheverywhere.com/management/ryan-carson/

 

Treehouse’un uzaktan çalışma sistemindeki başarısında sadakat ve güvene odaklanmaları büyük rol oynuyor. Kurucu Ryan Carson, eli açık olmanın ve sadece başlangıç etabındaki çalışanlara bile sağlık yardımları, emekliliğe katkı, haftada dört iş günü olması, ücretli izin ve öğle yemeği parasının ödenmesi gibi sadakate teşvik eden şok edici imkanların gücüne inanıyor. Ryan, aynı zamanda şeffaflık ilkesinin de üzerinde duruyor ve her takım üyesine üç ayda bir zamlanacak bir maaş aralığı belirliyor. Böylece onlara ilerleme kaydettiklerini hissettiriyor.

https://twitter.com/ryancarson

 

Araçlara gelince, Treehouse şirket içi blog olarak Automattic’in P2 blogunu kullanıyor; çünkü diğer platformlardaki iletişim yollarının sürekli ve şahsi olmadığını düşünüyorlar. Birlikte çalışmak için Google Drive’ı, beyaz tahtaya yazılacak fikirler için de Google Draw’u kullanıyorlar. Trello’yu kullanarak daha büyük şirket projelerini yönetiyorlar.

 

8)    InVision

Ortak çalışmaya dayalı tasarım yazılımı şirket InVision, dünyanın dört bir yanına dağılmış kuruluşlardan bir başkası. Listedeki diğer şirketler gibi InVision iletişime çok önem veriyor. Ürün tasarımcısı Andrew Cullen, Slack’e geçmenin şirket çapında iş birliğini ve şeffaflığı arttırdığını söylüyor. Şirket aynı zamanda farklı zaman dilimlerinde bulunan takım üyeleri arasında 5 ila 6 saat zaman farkı olmasına dikkat ediyor.

 

http://www.invisionapp.com/

https://medium.com/sketch-app-sources/inside-design-at-invision-app-working-remotely-and-favorite-design-tools-with-andrew-cullen-60c5e10a5746

 

Her takımın mevcut projeleri ve projeyle ilgili potansiyel problemler ile ilgili konuştuğu günlük kısa toplantıları var. Başarılı işin her yerde gerçekleştirilebildiğine inanıyorlar ve başarılı çalışanların en rahat hissettikleri yerde çalışabilmesi gerektiğini düşünüyorlar.

 

9)    Help Scout

Müşteri desteğinde lider şirket Help Scout, uzakta çalışanlarıyla oluşturduğu takımındaki başarısıyla tanınan bir başka kuruluş. Uzakta çalışan bir takım olmakla ilgili tavsiye ve ipuçları için bloglarına mutlaka göz atın. Ben özellikle Cuma günleri kahve molası geleneklerine bayıldım. Help Scout takımından rastgele seçilen biriyle konuşmak için haftalık 15-30 dakikalık molalar veriyorlar.

 

http://www.helpscout.net/blog/ – culture

http://www.helpscout.net/blog/remote-team-connectivity/

 

Pazarlama takımından Gregory Ciotti, şirketin başarısının bir başka sırrını da bizimle paylaştı:

 

“İş yerinde yeni olmanın okuldaki yeni çocuk olmaktan çok da farklı olmadığını düşünüyoruz. İlk günden bir arkadaş edinmek güzel olmaz mıydı? Her yeni Help Scout takım üyesi için bir süredir kurulda olan biri gönüllü oluyor ve o kişiye işlerin nasıl yürüdüğünü anlatıp onun başı sıkıştığında koştuğu kişi haline geliyor. İş arkadaşları önemlidir ve bu arkadaşlıklar doğal olarak zamanla oluşsa da, iş yerine ait olduğunuzu hissetmeniz geciktirilmemelidir.”

 

http://nymag.com/scienceofus/2014/11/you-need-a-work-best-friend.html

 

Takım üyelerinin yeni arkadaşlarıyla yapmayı önerdikleri aktivitelerin bazılarıysa şunlar:

  • Birkaç günde bir işlerin nasıl gittiğini kontrol edin.
  • Takım tatillerinden ya da Boston’da takılmanın nasıl olduğundan bahsederek bir hikayenizi anlatın.
  • Slack’teki #genel ve #alakasız olan konular arasındaki küçük farkı anlatmak için onlarla “yazılı olmayan kuralları” paylaşın.
  • Appear.in’den ya da Skype’tan görüntülü sohbet edin.
  • Kime neyi sorabilecekleri konusunda onlara kısa bilgiler verin (örn: Nick ve Justin yeni çıkan kahve çekirdekleriyle ilgili sorularını yanıtlayabilirler).

 

Son olarak şöyle ekledi: “Yeni bir iş arkadaşı özellikle uzaktan çalışanlar için önemlidir; çünkü ilk birkaç haftanızda bir ton yeni insanla yüz yüze tanışmazsınız. Öğrenecek çok şey varken şu an, ortamın sessizleşmesi için doğru zaman değil.”

 

http://www.helpscout.net/blog/remote-team-communication/

 

10)    CloudPeeps

Biz de uzak, dağınık bir ekiple çalışıyoruz. San Fransisco ve Brooklyn’de yaşayan dört kişilik ekibimize ek olarak, dünyanın başka yerlerindeki birçok serbest çalışanla birlikte de çalışıyoruz. Bize göre uzaktan çalışmanın başarısı, açık ve net iletişim ile açık kapı politikasından geçiyor.

 

Teknoloji akışımızı yönetmek için Github (özellikle Issues ürünleri) ve Trello’yu, teknolojiyle alakasız olan projelerimizi yönetmek için de Asana’yı kullanıyoruz. Herhangi bir zaman zarfında herhangi bir takım üyesinin ne iş yaptığını ve proje ya da görevlerinin durumunu görebiliyoruz. Asana, bazen sohbetin sebep olduğu gibi akışımızı engellemeden projelerde kolayca iş birliği yapabilmemizi sağlıyor. Bunun dışında sürekli iletişim kurmak, hızlı bir soru sormak, #öylesine grubumuzda eğlenceli sohbetler gerçekleştirmek ve #okumalistesi kısmında tartıştığımız ilginç makaleleri paylaşmak için de Slack kullanıyoruz. Ayrıca her takımın üyesine Jason Fried ve David Heinemeier Hansson’ın kitabı Remote veriliyor.

 

https://guides.github.com/features/issues/

https://app.asana.com/

http://slack.com/

 

Önemli haftalık hedefleri ve her kişinin o hafta neye odaklanacağını tartıştığımız Google Hangouts’ta haftalık kısa görüşmeler gerçekleştiriyoruz. Şeffaflık ve takım kuruluşu için, takım üyelerinin eşleşerek birbirine geri bildirimde bulunduğu ve birbirlerine nasıl yardım edeceklerine karar verdikleri haftalık eşli telefon görüşmeleri yapıyoruz. Ve elbette biz de sadece yüz yüze zaman geçirmemiz gerektiğinden değil, ayrıca grup halinde hızla halletmemiz gereken işler ve beyin fırtınası yapmayı gerektiren projeler üzerinde çalışmak için takım olarak tatilli toplantılar yapıyoruz. http://blog.cloudpeeps.com/how-to-do-one-on-ones-remotely-with-pair-calls/

 

En sevdiğiniz yeni uzak çalışma yerleri

Uzaktan çalışmayla ilgili bir makale elbette kaynak belirtmeden tamamlanamazdı! İşte favorilerimizden bazıları!

 

  • Outsite: Harika yerlerde kalın, çalışın ve eğlenin
  • Remotive: Uzaktan çalışma tavsiyeleri ve iş pozisyonları için haftalık haber bülteni
  • Remote.co: Uzaktan çalışmanın geleceğin sistemi olduğunu düşünen şirketler için bir kaynak
  • Nomad List: Uzakta yaşayıp çalışmak için en iyi şehirler
  • Pajamas.io: Uzaktan çalışanlarla yapılan röportajlardan oluşan bir koleksiyon
  • Remote Year: Bir yıl boyunca seyahat edin ve uzakta yaşayın
  • Startup Retreats: En iyi uzaktan çalışma toplulukları ve tatiller için birlikte yaşama alanları

 

 

Bu makale blog.cloudpeeps.com’da CloudPeeps tarafından 2015’te yayınlanan yazıdan çevrilmiştir.

0 Shares:
Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Şunlar da Hoşunuza Gidebilir

Girişimcilerin Pokémon’dan Çıkaracakları 3 Ders

Nadiren pek çok cephede başarılı olan ürünler piyasaya çıkıyor: kullanıcı deneyimi, adaptasyon, piyasaya sürme ve büyüme potansiyeli. Bu dördünde başarılı olan gerçekten nadir. Ama Pokemon Go bu özel kategoriye girmeyi başardı. İşte Pokemon'un ürün başarısını merak edenler için belli iş dersleri.